صیانت از فضای مجازی یا محدودیت اینترنت!

وضعیت‌شناسی بازنمایی طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایۀ کاربردی فضای مجازی» در فضای مجازی

نویسندگان

علیرضا حدادی

• دکترای جامعه شناسی دانشگاه تهران
• متخصص علوم اجتماعی محاسباتی

چکیده

گزارش حاضر به بازنمایی احساسی، سیاسی و محتوایی مطالب تولیدشده در بسترهای مختلف فضای مجازی در مورد طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» می‎پردازد. برای جمع‌آوری افکار عمومی، تحلیل یافته‎‌ها و حصول نتایج از روش‌های هوش مصنوعی بر روی کلان‌داده استفاده شده است. نتایج بخش اول گزارش نشان می‎دهد که در یک ماه اخیر، اخبار مرتبط با طرح صیانت از کاربران، پس از محتواهای تولیدشده در مورد بحران آب خوزستان، بیشترین میزان توجه مردم در فضای مجازی را به خود جلب کرده است. در این گزارش میزان دقیق محتوای تولیدشده در مورد طرح صیانت در مقایسه با دیگر موضوعات مهم (بحران آب، برق و طرح شفافیت آرا) تشریح شده است. همچنین تیپ‎‌شناسی مواجهه با طرح صیانت در میان کاربران فضای مجازی، پیامدها و راهکارهای سیاستی، جهت مدیریت بهینۀ وضعیت، مورد توجه قرار گرفته است. نتایج بخش دوم گزارش نشان می‎‌دهد محتوای تولیدشده در مورد طرح صیانت فارغ از متغیرهای زمینه‌ای همچون جناح‌‎بندی و گرایش فکری-سیاسی کاربران، به صورت یکپارچه کاملاً منفی است. کاربران، کانال‎ها و رسانه‎‌های مختلف تصویب طرح مذکور را ناشی از سیاست‎‌های مدیریت و مهندسی افکار عمومی و نتیجۀ آن را کاهش دسترسی به اینترنت و فاصله‎‌گیری هرچه بیشتر حاکمیت و مردم قلمداد نموده‎‌اند. با توجه به این موارد که موجب افزایش احساس نارضایتی و کاهش اُمید اجتماعی شده، نخستین پیشنهاد گزارش حاضر، از دستور خارج کردن طرح صیانت در مقطع کنونی و سیاست‌گذاری مبتنی بر همراهی افکار عمومی مبتنی بر فرایندهای شناختی پیشین است. همچنین در صورتی که نکات برجسته در اذهان عمومی، نادرست است و طرح مذکور اینچنین محدودیت‌‎زا نیست، پیشنهاد می‎‌شود از شوک‌درمانی در موارد فرهنگی اجتناب و فرایند تغییر نرم و اقناعی مدنظر قرار گیرد و موارد محل ابهام، برای کاربران شفاف‎‌سازی و تشریح شود.